Factcheck: cultuurparticipatie kan leerwinst opleveren maar die valt moeilijk in maanden uit te drukken

Eerder waar

Knack

‘De Britse toolkit zegt dat leerlingen drie maanden sneller vooruitgaan als er op school aan cultuureducatie wordt gedaan’: dat stelde Pedro De Bruyckere in De Standaard. En het klopt, al is enige nuance nodig.

 

        Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees  hier  meer over hoe we werken.
    
 In De Standaard werd pedagoog Pedro De Bruyckere geïnterviewd over het nieuwe kenniscentrum Leerpunt. Hij verwijst er naar de toolkit van de Education Endowment Foundation (EEF), die vertaald zal worden naar de Vlaamse context. ‘De Britse toolkit zegt bijvoorbeeld dat leerlingen drie maanden sneller vooruitgaan als er op school aan cultuureducatie wordt gedaan in vergelijking met scholen die dat niet doen.’ Wanneer we De Bruyckere consulteren, legt hij uit dat de EEF telkens voor een evenwichtsoefening staat: ‘Enerzijds rigoureus onderzoek voeren, zoals deze meta-analyse over de mogelijke effecten van cultuureducatie. Anderzijds die informatie zo begrijpelijk mogelijk maken voor een breed publiek. Vandaar de keuze om de gemiddelde leerwinst uit te drukken in maanden. Verder wordt in de toolkit telkens meegegeven hoe sterk de evidentie is en hoeveel moeite het kost om een interventie toe te passen. Zo kunnen scholen en leerkrachten beter geïnformeerde keuzes maken.’ Op de website van het EEF lezen we dat de organisatie zich baseert op 80 studies over cultuurparticipatie in het onderwijs. Wanneer we hen benaderen, geven ze aan dat het uitdrukken van leerwinst in maanden een vereenvoudiging is die de gemiddelde effecten toegankelijk en vergelijkbaar moet maken voor leerkrachten. Volgens onderwijsexpert Dirk Van Damme, voormalig topman bij de OESO, is de EEF zeker een verdienstelijke instelling. ‘Maar de conclusie over drie maanden leerwinst vind ik toch overtrokken, omdat het wetenschappelijke bewijs slechts middelmatig is. Er zijn bijvoorbeeld veel studies bij die wel een associatie aantonen, maar geen oorzakelijk verband. Met de OESO hebben we in 2013 een soortgelijke studie uitgevoerd, Art for Art’s Sake, en kwamen we tot de vaststelling dat er globaal genomen geen impact is van kunstzinnige vorming op cognitieve leerprestaties. Wat uiteraard niet wil zeggen dat cultuureducatie zinloos is.’ Professor Onderwijskunde Martin Valcke (UGent) geeft aan dat het onderzoek eerlijk is, omdat duidelijk wordt aangegeven dat de evidentie slechts matig is. ‘De 80 studies zijn opgezet in verschillende contexten, bij verschillende leeftijdsgroepen, leerkrachten, regio’s… Bovendien wordt in de conclusie aangegeven dat het rechtstreekse effect eerder klein is. Je kunt niet verwachten dat een nieuw initiatief in een Vlaamse context een vergelijkbaar effect zal hebben. Daarvoor spelen te veel andere variabelen mee: leraren (en hun opleiding/expertise), infrastructuur, materiële ondersteuning, ouders, thuisomgeving, enzovoort.’ Ook socioloog Mart Willekens (UGent) wil nuanceren. ‘In die 80 studies – die sterk variëren in kwaliteit – worden veel verschillende effecten gemeten, onder meer op taalontwikkeling, rekenen, creatief denken, enzovoort. Er is geen methodologische consensus over de vraag of het samenvoegen van zo’n diverse set aan effecten tot een samengesteld effect überhaupt wel mogelijk is. Dit vervolgens uitdrukken in maanden leerwinst is een pragmatische keuze om het bevattelijk te maken, maar dat moeten we ook weer heel genuanceerd bekijken.’ Conclusie Uit een meta-analyse van de Education Endowment Foundation blijkt dat cultuurparticipatie leerwinst kan opleveren. Dit uitdrukken in maanden is volgens experts overtrokken. We beoordelen de stelling als eerder waar. Bronnen In het artikel vindt u links naar alle gebruikte bronnen. Bovendien werden voor deze factcheck de volgende mensen gecontacteerd: Mail- en telefoonverkeer met Pedro De Bruyckere, 25-28 november 2022 Mail- en telefoonverkeer met Dirk Van Damme, 25-28 november 2022 Mail- en telefoonverkeer met Martin Valcke (UGent), 25-28 november 2022 Mail- en telefoonverkeer met Mart Willekens (UGent), 25-29 november 2022 Alle bronnen werden laatst geraadpleegd op 29 november 2022.

Leerlingen gaan drie maanden sneller vooruit als er op school aan cultuureducatie wordt gedaan.

‘De Britse toolkit zegt dat leerlingen drie maanden sneller vooruitgaan als er op school aan cultuureducatie wordt gedaan’: dat stelde Pedro De Bruyckere in De Standaard. En het klopt, al is enige nuance nodig.


Eén euro investeren in grote natuurgebieden levert tien euro op voor de lokale samenleving.

‘Eén euro investeren in grote natuurgebieden levert tien euro op voor de lokale samenleving’: dat zei Ignace Schops op Radio 1. Dat cijfer blijkt moeilijk hard te maken, maar dat investeren in natuurparken loont, staat vast.


Factcheck: investeren in natuurparken loont, maar rendement moeilijk te berekenen

‘Deeltijds werk is productiever’, zo lazen we in Plus Magazine. Het klopt deels, al is er nuance nodig.

 

        Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.
    
 In Plus Magazine lazen we een kort bericht met als kop ‘Deeltijds werk is productiever’. Er werd verwezen naar een studie van IESE/SD Worx bij 800.000 werknemers uit ruim 26.000 privéorganisaties, waaruit blijkt dat deeltijds werk zorgt voor een stijging van de productiviteit. Online vinden we een persbericht van SD Worx over de studie, waarvoor IESE Business School zich baseerde op de loongegevens van die 800.000 werknemers en financiële gegevens uit de Belgische kruispuntbank. ‘De arbeidsproductiviteit van het bedrijf (zowel gedefinieerd als ‘toegevoegde waarde per gewerkt uur’ als ‘omzet per gewerkt uur’) is gemiddeld genomen hoger bij meer deeltijds werk binnen een bedrijf. Het leidt bovendien tot minder afwezigheid door ziekte. Er is geen positieve maar ook geen negatieve impact op winstgevendheid’, zo klinkt het. 
 
 We nemen contact op met professor Jeroen Neckebrouck (IESE), die de studie leidde. ‘De titel boven het artikel in Plus Magazine is misschien een beetje verwarrend. We hebben niet onderzocht of individuele werknemers die deeltijds werken, ook productiever zijn. Wat wél uit ons onderzoek blijkt, is dat bij bedrijven waarin meer deeltijds wordt gewerkt, de productiviteit gemiddeld genomen toeneemt. Al is er wel een belangrijke nuance: dat positieve effect stijgt maar tot wanneer er 30 procent deeltijdse contracten zijn, daarna blijft de productiviteit stabiel.’ Volgens professor arbeidseconomie Stijn Baert (UGent) zijn er verschillende theoretische verklaringen voor een positief of negatief verband tussen deeltijds werk en productiviteit. ‘Enerzijds treedt bij deeltijds werkenden minder snel vermoeidheid op. Maar daartegenover staat dat ze relatief gezien meer “opstartkosten” hebben: tijd om “in hun werk te komen”, waarin ze dus minder productief zijn. Een bedrijf met meer deeltijdse werkkrachten kan efficiënter plannen, maar heeft ook meer “coördinatiekosten”. Misschien kiezen productievere werknemers sneller voor een deeltijdse baan? Toch zijn er enkele studies, waaronder een overzichtsartikel uit 2016, dat voorzichtig besluit dat deeltijds werk mogelijk de productiviteit kan verhogen, onder bepaalde omstandigheden.’ Professor economie Stijn Vanormelingen (KU Leuven) geeft aan dat er in de beperkte wetenschappelijke literatuur over dit thema gemengde uitkomsten zijn. ‘Een Italiaanse paper toont bijvoorbeeld een negatief verband aan tussen deeltijds werk en productiviteit, terwijl een Belgische paper een positief verband ziet. Het valt empirisch moeilijk te onderzoeken: als je echt een causaal verband wilt aantonen, zou je bijvoorbeeld vijftig werknemers gerandomiseerd moeten toewijzen aan voltijds werk en vijftig andere aan soortgelijk deeltijds werk. Maar dat is uiteraard niet haalbaar. En een positief verband valt ook op andere manieren te verklaren: misschien hebben bedrijven die deeltijdse arbeid aanmoedigen bijvoorbeeld een beter hr-beleid, waardoor de productiviteit toeneemt?’ Is het waar? Uit de studie van IESE blijkt dat de productiviteit van een bedrijf toeneemt bij meer deeltijds werk. Maar in de verdere literatuur zijn de conclusies verdeeld. We beoordelen de stelling als eerder waar. Bronnen Plus Magazine, ‘Deeltijds werk is productiever’, 23 maart 2023, p. 72. In het artikel vindt u links naar alle andere gebruikte bronnen. Bovendien werden voor deze factcheck de volgende mensen gecontacteerd: – Mail- en telefoonverkeer met Jeroen Neckebrouck (IESE), 27-28 maart 2023– Mailverkeer met Stijn Baert (UGent), 27-28 maart 2023– Mail- en telefoonverkeer met Stijn Vanormelingen (KU Leuven), 27-28 maart 2023 Alle bronnen werden laatst geraadpleegd op 29 maart 2023.

Factcheck: ja, deeltijds werk kan bijdragen tot de productiviteit

‘Deeltijds werk is productiever’, zo lazen we in Plus Magazine. Het klopt deels, al is er nuance nodig.


Factcheck: cultuurparticipatie kan leerwinst opleveren maar die valt moeilijk in maanden uit te drukken

Wat werd er beweerd ?

Beoordeling

Gecheckt door

Conclusie

Gerelateerde factchecks

Factcheck: investeren in natuurparken loont, maar rendement moeilijk te berekenen

Factcheck: ja, deeltijds werk kan bijdragen tot de productiviteit